Waterspuwer Chimère

Een klein stukje Belfort | VTM (te zien op website)

Lievekaai (Boulanger)

'Gezicht op de Lievekaai' (ca. 1855-1860) van F. J. L. Boulanger, dat een stukje van de Prinsenhofwijk voorstelt, is daarvan een mooi voorbeeld. (Stam - https://stamgent.be/en/collection/artworks/A2011_02).

Stadsgzichten Gent

Zie Stam:  https://stamgent.be/en/collection/artworks/A2011_02

Geschilderde stadsgezichten van Gent vormen een belangrijk onderdeel van de collectie van het STAM. Ze tonen de gedaanteverwisselingen en transformaties van straten, pleinen, wijken en het randgebied van de stad door de eeuwen heen. Naast de 17de- en 18de-eeuwse, laten vooral de 19de-eeuwse kunstenaars zich inspireren door de stad. Het historische stadscentrum met de middeleeuwse monumenten sprak het meest tot hun verbeelding. Belfort, Sint-Niklaaskerk, Sint-Baafskathedraal, Sint-Baafs- en Sint-Pietersabdij, evenals de beroemde Koren- en Graslei zijn vaak het onderwerp bij kunstenaars als Pierre François De Noter (1779 – 1842) en François Jean Louis Boulanger (1819 -1873). Voor het STAM zijn dergelijke stadsgezichten vaak unieke bronnen die de toestand vóór de stedenbouwkundige ingrepen visualiseren. Het Stadsmuseum poogt dan ook zijn verzameling stadsgezichten uit te breiden met minder vaak in beeld gebrachte stadsdelen.

Nevinson

 By Christopher R. W. Nevinson - Google Art Project: Home - pic Maximum resolution., Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=76512380

"Ik kies één voorbeeld uit Londen uit de periode dat JDB daar vertoeft en focus verder op de kunstenaars die in zijn omgeving werken. De Engelse kunstenaar Richard Nevinson (1889-1946) was bevriend met Marinetti en omhelsde aanvankelijk het beeld van een heroïsche oorlog in een kubistische-futuristische stijl. Maar Nevinson nam dienst in de ‘Friends’ Ambulance Unit’ in Frankrijk, werd ziek en keerde terug met een heel ander beeld van de oorlog. Zijn schilderij Paths of Glory toont het omgekeerde van de glorificatie.

  

De titel verwijst naar een bekend gedicht Elegy Written In A Country Church-Yard van Thomas Gray (1716-1771) en specifiek het vers: “The paths of glory lead but to the grave”. Voor de lezer van vandaag verwijst de titel en het vers ook naar de film (1956) met dezelfde titel en aanklacht van Stanley Kubrick (1928-1999). Op het schilderij van Levinson zien we twee soldaten dood of gewond achtergelaten in een soort no man’s land. Kortom, Levinson vond de modernistische stijl niet langer geschikt om de gruwel van de oorlog te schilderen en kiest voor meer realisme. Het schilderij werd gecensureerd, Levinson toonde het werk toch met het woord ‘censored’ erop. Hij kreeg een reprimande maar ook een beloning: het schilderij werd gekocht door het museum. Over een ander schilderij La Mitrailleuse van Nevinson schreef Walter Sickert dat het waarschijnlijk het beste beeld van de oorlog ooit is. Een bewijs van de zeggingskracht van de schilderkunst in een tijd waarin de fotografie steeds dominanter werd."

Veergreppe Luizengevecht

De Kortrijksepoortstraat, dat tijdens La Belle Epoque nog Kortrijkschestraat heette, loopt parallel met de Leie en was toen  nog voorzien van talrijke zijsteegjes en beluiken die afdaalden naar dat water. Op een 16de-eeuwse kaart ziet men beter waar dit is gesitueerd: 

In  Archiefbeelden Gent deel V, Beluiken, poortjes en cités, 2003, van Roger Moreau, staat  p. 86 identiek dezelfde foto als op deze in 1903 verstuurde Suggkaar en wordt deze foto gedateerd als zijnde van rond 1880. Merkwaardig genoeg is daar deze foto ondertekend met “ J.V. Waesberghe Gent” waaruit men zou kunnen afleiden dat dus niet, zoals de meeste andere Suggzichten, Edmond Sacré (1851-1921) deze  foto nam.

Jos Tavernier vestigde er mijn aandacht op dat dit onmogelijk was gezien Jozef Van Waesberghe leefde van 1908 tot 1982.

Hoe zit de vork juist aan de steel? Bij het overlijden  in 1921 van Sacré was zijn fotozaak gevestigd in de Kalandestraat 1, op de hoek met de Korte Kruisstraat (waar later boekhandel Intelect kwam). De zaak werd verder gezet door zijn dochters die de negatieven van hun vader Edmond verder commercialiseerden.  In 1938 werd de zaak overgenomen door fotograaf Jozef Van Waesberghe en ook hij bleef de negatieven gebruiken maar dan met vermelding van zijn eigen naam in de beelden! Via hem kwam een deel van de Sacré-negatieven terecht in het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium in Brussel en zo in het boek van Roger Moreau.

Het  ondertussen verdwenen cité Kortrijksepoortstraat 116-142 die deze Suggkaart ons toont  werd, zoals ook  dit in de Groendreef, het Luizengevecht genoemd, omdat het er zo vuil was. Uit een verslag van 1852 blijkt dat deze woonsten als varkenshokken waren waar de bewoners slechts over een vunzige strozak beschikten waarop een vuil en smerig deken lag. Het krioelde  er van de luizen.  Dit beluik ging rond 1907 tegen de vlakte.

Gent telde omstreeks 1880 ongeveer 700 beluiken en een 7.500 krotten die onderdak verleenden aan ca. 30.000 mensen. Toen leefde één Gentenaar op vijf in erbarmelijke omstandigheden. Ieder huisje bestond uit één kamertje van 4 op 4 meter die én als keuken én als slaapkamer dienst deed. De zolderkamer, zonder ramen, gebruikte men als kinderkamer. Zo waren er beluiken die uit 117 krotten bestonden, waarvoor maar twee waterpompen en zes toiletten ter beschikking stonden. Momenteel heeft Gent nog steeds beluiken, waarvan sommigen al meer dan 120 jaar bewoond worden.

Rupture or Continuity: Belgian art around World War

Rossi-Schrimpf, Ing en Kollwelter Laura (ed) (2018), Rupture or Continuity: Belgian art around World War. Leuven University Press. 

Maurice Buyle

"Maurice Buyle is één der laatsten die iets geschreven heeft en De Bruycker nog gekend heeft." (John DB).
 

 Zie Website Jules De Bruycker. Persartikelen: Persartikelen MB 1 en MB 2.