Gravensteen

Gent 1913 | Verleidelijk decor : De reconstructie van het Gravensteen

https://gent1913virtueel.be/exhibits/show/verleidelijk-decor/het-gravensteen/de-reconstructie-van-het-grave

Commission des Monuments de Gand 

De historische oost-westas van de Kuip start letterlijk en figuurlijk met het Gravensteen. Voor de Stedelijke Commissie van Monumenten was het een eerste reconversiecasus die haar op termijn veel geloofwaardigheid opleverde. Het Gravensteen was in de negentiende eeuw een waar ‘bedrijvencentrum’. De burcht was bedolven onder fabrieksgebouwen, arbeiderswoningen en cafés. Enkel de toegangspoort herinnerde aan een middeleeuws verleden. Toen de industrie zich verplaatste naar de buitenrand, bleef het Gravensteen verloederd achter. De eerste plannen (1885) om de motte af te breken en te verkavelen kenden geen succes. Stad en Belgische staat lieten zich uiteindelijk overtuigen de burcht in haar oude glorie te herstellen. De industriële aanwassen in het kasteel werden afgebroken en de huizen tegen de omwalling verwijderd. De restanten van het Gravensteen werden ‘ontbloot’ om daarna fantasierijk ingevuld te worden tot een archetypische ‘middeleeuwse burcht’.

Model Vismarkt Viswijf

Aquarel MODEL VOOR DE AQUARELLEN VAN DE VISMARKT (A.054). 

Branwyn Frank

Het lossen van bakstenen te Gent
Datum: 1909 - 1909

n

Arentshuis



Op de bovenverdieping van dit elegante 17de-eeuwse herenhuis met pittoreske stadstuin (16de- t/m 19de-eeuws) wordt het oeuvre van Brits multitalent Frank Brangwyn (1867-1956) geëtaleerd. Brangwyn was zowel grafisch kunstenaar als schilder en daarnaast ook nog ontwerper van tapijten, meubelen en keramiek. De benedenverdieping is dan weer het decor voor tijdelijke exposities van beeldende kunst.

(…)

De bovenverdieping is gewijd aan het oeuvre van de veelzijdige Brits-Brugse kunstenaar Frank Brangwyn (1867-1956). Hij schilderde levendige, realistische taferelen waarin hij het industriële leven in de dokken en fabrieken en het harde labeur van arbeiders weergaf. Daarnaast legde hij ook zijn vele reisimpressies kleurrijk vast op doeken, aquarellen en in etsen. De kunstenaar ontwierp ook meubelen en tapijten.





In 1936 schenkt de Engelse kunstenaar Frank Brangwyn een groot deel van zijn oeuvre aan zijn geboortestad.



De bovenverdieping toont de verbluffende veelzijdigheid in Frank Brangwyns oeuvre, dat bovendien tot verschillende kunstrichtingen behoort: sociaal-realisme, Wiener Secession, Art Nouveau, Art Deco en modernisme. Hij schildert met olieverf, tempera en waterverf, is een vooraanstaand graficus én ontwerpt onder invloed van Arts & Crafts ook meubels, glasramen en zelfs juwelen. Beneden organiseert het Groeningemuseum tijdelijke exposities.

Heins & JDB viswijven

De vader van Armand Heins (1856-1908) “kreeg kunstonderricht aan de Academie van Luik in zijn jeugdjaren en vanaf zijn achttiende specialiseerde hij zich in de lithografie aan de Gentse Academie waar hij zich ontpopte tot een talentrijke graveerder en lithograaf”.

De familie had een zaak in de Onderstraat (een ‘bureel’) naast het Ryhovesteen (zou ik eens willen bekijken wat er met dat huis gebeurd is). De zaak werd later een bekende kunstuitgeverij.

De drukkerij van familie Heins ging ten onder door verschillende omstandigheden: de dood van vader Heins (1908), de Eerste Wereldoorlog, de verouderde infrastructuur en het feit dat de lithografie concurentie had gekregen van de fotografie.

Vader Heins schreef zoon Armand in de Academie voor Schone Kunsten op elfjarige leeftijd, waar hij les volgde tot in 1879.

Heins heeft veel litho’s gemaakt (zie o.a. Hoekjes van Gent).

Het atelier in de Onderstaat “werd druk bezocht door bevriende kunstenaars als Albert Baertsoen, Fritz van Loo, Paul Bergmans, Jules Boulvin en George Minne” (Van Heuverzwijn). Maar we vinden er ook JDB terug. Hij leerde de techniek van de lithografie maar koos uiteindelijk voor het etsen. Heins was ook tekenaar, etser (vanaf 1882) en aquaralist.


JDB maakte “een van zijn zeldzame lithografieën (fig. I.3.2) onder de leiding en in het atelier van Armand Heins voor het tijdschrift Petite revue illustrée de l’art et de l’archéologie en Flandre” (Lucas Vanheuverzwijn, Artistieke representaties van de modernisering van Gent rond 1900).

Die litho is opgenomen in het boek van Vanheuverzwijn (hetzelfde beeld als de website van John):





3.2 La petite revue illustrée de l'art et de l'archéologie en Flandre, lithografie, Jules De Bruycker,15 september 1902. 


Frank/Eli vonden de litho terug in de Zwarte Doos.





a la Commission des Monuments de Gand  - Par J. De Bruycker
A Heins - Mars 1918 (zie hierboven litho 1902).




Omschrijving: AG L42/15 Visvrouwen, scène op de vismarkt. Opgedragen aan de Commissie van Monumenten: Armand Heins - Lithotekening in houtskool.


Op de website van John: SUPPLEMENT DE LA PETITE REVUE ILLUSTREE DE L'ART EN FLANDRE 15/09/1902 (D.099):







Een aquarel OUDE MARKT TE GENT (A.033)

Viswijf is een scheldwoord

"Dat Gentenaars vooral in hun verwijtseis de beest kunnen uithangen hoeft geen betoog. Een willekeurige greep uit volgende Gentse taalschat zal U overtuigen : virkespeinse, olifant, marteko , roste kiekendief , steinezel , viswijf, koe , hoerenbok, teve, soepkieken , pirdezage, gèsgiete, palink, koerskemel, stomme goeie , uil, pirdemuile , virken, tekenterter, giete, slangevel, mossel, serpent, teek, schaap, virkeskop , enz ... enz . . . (Eddy Levis, Van alle markten thuis - Ghendtsche Tydingen)

Viswijf. Een type dat in vele liedjes aan bod komt.

Walter De Buck - de vischmerkt Songtekst

'k Kwam lest op de vischmarkt gegaan,
Waar dat die beelden prijken,
'k Zag daar een viswijf slille staan,
Die gulzig stond te kijken
Ba, riep zij sacrenon
La faridondaine, la faridondon,
Voor zo ne man 't is maar petit biribi
A la façon de barbarie mon ami.

Tekst: Karel Waeri / Muziek: Trad. / Bewerking: Walter de Buck


Het liedje van Henri Van Daele (1877 – 1957) (Frank).

http://literairgent.be/lexicon/auteurs/van-daele-henri-(1877-1957)/

Het Gents viswijf

Refrein

Een ploate en ne kabliejèw
Es mijn leven
En ik liep nuuint sinds mijnen trèw
Uit mijn schreve
Ik lupe van tsmorgens mee mijn kèrre
Langs de stroate
En het klinkt zuu giestig uit mijne mond
Leve de ploate!

Op de vismorkt ben ik geboren
Buiten vis hè ‘k nuuint iets gekend
Ja zonder vis die luup ik verloren
Ja mee mijne vis leef ik content
Ik leze boek noch gazette
Politiek stoat veur mij in de hoek
Ze meugen veur mij de wereld verzetten
‘k Voag aan alles vierkant mijn broek
Oas de vis niet te diere en es
Al de rest es veur een gès


PS


"…. jaar later verliet hij de Onderstraat en vestigde zich definitief in de Brabantdam. Op zesenzeventigjarige leeftijd organiseerde hij persoonlijk zijn laatste grote retrospectieve tentoonstelling. Deze werd onder andere bezocht door zijn vriend Edmond Sacré. Hierna publiceerde hij niets meer doorhet ontbreken van eigen middelen en wegens het succes van het Vlaamse expressionisme, waar hij geen voeling mee had. Hij klasseerde zijn werken en bleef werken van andere kunstenaars verzamelen, waaronder ook etsen van Jules De Bruycker." (Van Heuverzwijn).


Verzameling van Heins bevatte honderden aquarellen, etsen, tekeningen, olieverven waaronder werk van JDB (en vele anderen).

René DE HERDT, Armand Heins. Etser, lithograaf en drukker, VIATvzw, Gent, 2009, p. 8963Ibidem, p. 10064Ibidem, p. 100.

PS

De verzameling kunstwerken van Heins werden verkocht in hotel "Britannia" 18, St. Baafsplein, Gent op 15 mei 1933. Zijn nalatenschap werd verstrooid...


PS

"Vrij gemakkelijk is de kaart van 1641 van Hondius te raadplegen, daar deze door de "Commission des Monuments de Gand" in 1904 heruitgegeven werd met een tekst van Van der Haeghen en een gravure van Heins." 
Heins werkte in opdracht van de Commission als lid van.
"Als commissielid van de Stedelijke Commissie van Monumenten en Stadsgezichten^[4] werkte Heins mee aan de publicatie van deze inventaris die bestond uit 570 fiches waarvan hij er 128 voor zijn rekening nam. In diezelfde geest werd in 1900 een Petite revue illustrée de l’art et de l’archeologie en Flandre uitgegeven, waarin Heins zijn bijzondere belangstelling voor "oude hoekjes" kon etaleren."

"In opdracht van deze Commision vervaardigde Armand Heins in 1910 een reproductie van de Vue panoramique de Gand, armoiries de familles et de corporations, imprimées et éditées par Pierre de Keysere en 1524, met een begeleidende tekst van Victor Vander Haeghen."

Sint Niklaaskerke

Tekening Sint Niklaaskerke (A0023)

Buitenzicht
Van dit werk bestaat een gedrukte fotografische reproductie welke deel uitmaakt van het boek van Sint Niklaaskerke
H 325 B 218
De afmeting van deze fotografische reproductie heeft niets te zien met deze van de tekeningen welke veel groter zijn.

Het lied dat verschijnt: zie Destanberg.

Destanberg

RS

Ik vermoed dat Destanberg JBD inspireerde: Volk van Artevelde was (toen) een bekend lied van Napoleon Destanberg: Al de liberale liedjes en gedichten, 1846-1866 (1866), p. 56-57.

Terzijde: Georges Minne trouwde met de dochter van Destanberg (zie in deze blog). En de kleindochter (onlangs overleden) schreef een thesis over.

Verder ter info

"Het stadsbestuur eerde hem met een straatnaam. Aan de Vlaamse Kaai werd in 1898 een “villa”, een dubbelwoonst gebouwd die, hem en componist F.A. Gevaert ter ere, “Villa Nap. Destanberg” en “Villa F.A. Gevaert” werd genoemd. Ze was versierd met twee reliëfs waarop de kunstenaars in profiel werden afgebeeld, en met het opschrift “De liefde tot zijn land / is ieder aangeboren / Vondel. / ’t Zijn de jongens van Gent / Artevelde’s Cantate 1863 / Vrijheid Volksliefde / Kunst / We moeten aan ’t volk / een nieuwe ziel schenken”. Deze dubbelwoonst werd afgebroken in het begin van de jaren ’70 van de 20ste eeuw. Zie hierover onder “Vlaamse Kaai”.

En het lied:

De jongens van Gent, of: 't volk van Artevelde

VOLKSLIED

I.

Voor eten, drinken, zingen, springen,
Wie zijn er nooit zijn leven beu?
Wie kent er ’t fijn van al die dingen?
Wie vlecht al d’anderen den queu?

’t Zijn de jongens van Gent,
’t Is ’t volk van Artevelde,
Zij zijn als machtig helden
Toch overal gekend.
’t Is ’t volk van Artevelde,
’t Zijn de jongens van Gent….

II.

Wie kan zich uit den zak verblijden?
Wie houdt er van geen lang discours?
Wie kan geen armen mensch zien lijden?
Wie peist er op zijn arme broers?
’t Zijn de jongens van Gent, enz.

III.

Wie houdt er van geen kwade tonge,
Die alles afspiedt; alles pluist?
En wie veracht de kromme sprongen?
Wie heeft voor spreuk: recht voor de vuist?
’t Zijn de jongens van Gent, enz.

IV.

Dat men eens aan ons land moest komen,
Wie zou er zeggen: ’t is te straf?
Wie zou er vechten zonder schromen?
Wie zou er op kloppen lijk op kaf?

’t Zijn de jongens van Gent,
’t Is ’t volk van Artevelde…
Zij zijn als machtig helden,
Toch overal gekend,
’t Is ’t volk van Artevelde,
’t Zijn de jongens van Gent!...

Uit:Napoleon Destanberg: Al de liberale liedjes en gedichten, 1846-1866 (1866), p. 56-57



Tekstflarden:
‘t Was de held, ‘t was de held,



De tekst van het Arteveldelied werd geschreven door Frans August Gevaert (Huise, 31 juli 1828 - Brussel, 24 december 1908). De melodie is gecomponeerd door Napoleon Destanberg (Gent, 7 februari 1829 - Gent, 1 september 1875).

Tekst Edit



1.

Wie herbracht hier de rust op een teken van zijn hand?

Wie verbond al de burgers als broeders in één band?

‘t Was de held, ‘t was de held, en de roem van ons land!

Hij herbracht hier de rust op een teken van zijn hand.



2.

Wie vond werk voor het volk, door het lijden overmand?

Wie verbond aan het nijv’rige Vlaand’ren ‘t Britse strand?

‘t Was de held, ‘t was de held, en de roem van ons land.

Hij vond werk voor het volk, door het lijden overmand.



3.

Wie stond recht als ons Vlaand’ren verraden lag aan band?

En wie sloeg op zijn beurt de tirannen neer in ‘t zand?

‘t Was de held, ‘t was de held, en de roem van ons land.

Hij stond recht als ons Vlaand’ren verraden lag aan band.


==========================
Jozef De Vos over Destanberg
https://www.dbnl.org/tekst/_jaa005198001_01/_jaa005198001_01_0007.php

Handen...

"These preliminary drawings by Michelangelo were used to create his famous paintings. This is where he worked out the shapes and developed the tones for later use. It wasn’t until much later that the value of these drawings were recognized."

A0251 STUDIE VOOR HANDEN

A0252 STUDIE VOOR HANDEN

 

 

A0253 STUDIE VOOR HANDEN
Van deze tekening werd door Janssens Pharmaceutica in 1969 een zeefdruk gemaakt
Deze map omvatte ook een zeefdruk van "De Bereidster", ets van JDB, alsook werken Michelangelo, Federico Barocci, Leonardo Da Vinci en werd door dit bedrijf als nieuwjaarsgeschenk aangeboden aan hun klanten
Zie rubriek "documentatie"
Volgens mij is dit de grootste eer die JDB kreeg

A0254 STUDIE VAN HANDEN

A0255 STUDIE VOOR HANDEN

A0256 STUDIE VAN HANDEN

A0257 STUDIE VOOR HANDEN

A0258 STUDIE VOOR HANDEN

A0259 STUDIE VOOR HANDEN

A0260 STUDIE VOOR HANDEN

T.M.245 FRAGMENT / HANDEN
Loeckx Gent 11/03/2014

T.M.247 FRAGMENT / HANDEN
Deze drie fragmenten maken deel uit van één tekening welke in een brand waren.

Loeckx Gent 10/03/2014

 

 

Vrijdagsmarkt Gent

 Standbeeld van Jacob Van Artevelde werd in 1862 geplaatst.

Aquarel OUDE MARKT, VRIJDAGSMARKT GENT (A.046 ).

Op de achtergrond het standbeeld van Jacob Van Artevelde :

 Check: wie staat op de foto rechts beneden?


Humor: confrontatie van de Artevelde en de marktvrouwen.


Aquarel VRIJDAGSMARKT JACOB VAN ARTEVELDE (A.046A) circa 1903 - 1906

Aquarel VRIJDAGSMARKT JACOB VAN ARTEVELDE ,(A.046A) circa 1903 - 1906.
Verzameling G.D.K. Antwerpen.