Karel Van de Woestijne
Karel van de Woestijne, Verzameld werk. Deel 4. Beschouwingen over literatuur en kunst · dbnl
"Het is in dien tijd, dat De Bruycker, op aandringen van zijne vrienden, zich met minder onverschilligheid aan het werk zetten zou. Stof-onderwerpen waren er genoeg. Gent is vol rabelaisiaansche grootschheid. Sommige dagen zijn enkele straten en pleinen vol van zulk eigen-aardige beweging, van zulke Jan Steendrastiek, van zulke epische gemeenheid of spot-wekkende miserie, dat zij den vreemdeling verbluffen, eerst wel eenige walg verwekken voor een al te breed-uitflappende grofheid, eene al te overweldigende leelijkheid, eene al te zwarte ellendigheid, maar weldra zijne belangstelling gaande houden, juist door het overdrevene, het aangedikte, het brutaal-affirmatieve van woord, gebaar en daad; van opzet, uitzicht en koppig vertoon... De ziekte van De Bruycker - want zijn geestelijke gesteldheid
Jan Havickszoon Steen (Leiden, 1626 – aldaar, begraven 3 februari 1679) was een Hollands kunstschilder uit de 17e eeuw, de tijd van de Noord-Nederlandse barokke schilderkunst. Zijn werken zijn wereldberoemd om zijn humorvolle en ironische kijk op het leven. De meeste bekendheid geniet hij om zijn komisch aandoende schilderijen met een rommelig en wild huishouden, kroegtaferelen en kwakzalvers die met medicijnen liefdesverdriet proberen te verhelpen. Op zijn repertoire staan echter ook serieuze historiestukken, andere genretaferelen en enkele portretten. De Nederlandse uitdrukkingen 'een huishouden van Jan Steen' en 'leven in de brouwerij brengen' zijn aan hem ontleend.
Jan Steen en de historieschilderkunst
Toen Steen halverwege de zeventiende eeuw met zijn loopbaan begon, bestonden er verschillende tendensen en tradities binnen de Hollandse historieschilderkunst. In Utrecht had zich een caravaggistische stroming ontwikkeld onder invloed van de Italiaanse kunstenaar Caravaggio. Er bestond een classicistische school die vooral in Haarlem en Den Haag in zwang was en de emotioneel geladen trant van Rembrandt en zijn navolgers speelde de hoofdrol in Amsterdam. Vanouds was de hooggeschatte historieschilderkunst het terrein van de verheven onderwerpen, maar aan het begin van de eeuw hadden kunstenaars als Hendrick Goltzius en Joachim Wtewael ook ruimte geboden aan humor en een wat luchtiger toon, net zoals Rembrandt in zijn vroege werk.
De zestiende-eeuwse wortels van een komische traditie in de historieschilderkunst zijn mede te vinden bij Pieter Bruegel de Oude, een van de kunstenaars van wie Steen het werk via de prentkunst goed heeft bestudeerd. In het derde kwart van de zeventiende eeuw voerde een hang naar waardigheid en monumentaliteit de boventoon bij de uitbeelding van historiën. In deze periode creëerde Steen juist een uniek oeuvre van levendige en kleurrijke historiestukken, die vooral door de nadruk op het anekdotische en humoristische een heel eigen positie innemen binnen het brede en gevarieerde spectrum van de Hollandse historieschilderkunst.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten