Grandville

Jan Braet, 'De revolutie gaat buitenaards'.

Hulde met boek en expo aan de visionaire negentiende-eeuwse karikaturist Grandville.

 Hij bewaarde een wel erg vrolijke, stekelige en inventieve geest. Zeker voor een man die drie kinderen en zijn eerste vrouw (een nicht) vroeg zag sterven. Die in de eerste bloei van zijn carrière werd gestuit door een algemeen verbod op politieke karikaturen. Zoals zijn vakbroeders van de bladen La Caricature en Le Charivari richtte JJ Grandville zich vanaf 1835 in Parijs noodgedwongen op iets wijdere thema's, zij het nog altijd met een amper verholen afkeer van bourgeois en aristocraten.

Niet dat hij het nog zou hebben gewaagd om, zoals zijn directeur Charles Philipon had voorgedaan, het hoofd van burgerkoning Louis Philippe I af te beelden als een peer (' poire' betekent ook 'schlemiel'). Het volstond om de focus van zijn spottende blik, zijn fijn geslepen tekenpennetje, iets te verleggen. Hij liet namen achterwege, gebruikte vermommingen en metamorfosen, werkte gelijkenissen uit met planten en dieren ( têtes d'hommes et d'animaux comparées - een sneer naar pseudowetenschap).

Zonder zijn prentenbundel Un autre monde (1844) was hij evenwel nooit beroemd geworden. Een collega voorzag Grandvilles fantasierijke beelden - door stoom aangedreven muziekinstrumenten, elkaar bloedig bekampende speelkaarten - van een bindtekst. Er ontstaat een komisch-dromerige rit door een vreemd vertrouwde planeet onder leiding van drie pipo's. Ze be-lichamen de leugenachtige beloftes van een nieuw mercantiel en publicitair tijdperk, zo schrijft Jan Ceuleers op basis van de al door filosoof Walter Benjamin gemaakte notities. Dit staat in een nieuw, van negentiende-eeuws vakmanschap doordesemd boek. De litho's uit Un autre monde zijn er in facsimile opgenomen en van naaldje tot draadje uitgelegd door Ségolène Le Men.

Uitgever Pandora bezorgde ook een tweelingboek, Images d'autres mondes, tevens catalogus van een tentoonstelling in het Félicien Ropsmuseum in Namen (tot 11 september). Hier worden tekeningen en litho's van Grandville - de meeste uit de collectie van Ronny en Jessy Van de Velde - omringd door ander werk. Vooreerst, heel zinvol, door fragmenten uit de pionierstijd van de Franse cinema. Die putte zeker voordeel uit Grandvilles ideeën en uit de sequentiële vorm waarmee hij beweging bracht in zijn metamorfosen.


Voorts, vooral 20e en 21e-eeuwse kunstenaars, adepten van de karikaturist. Het dichtst bij diens speelse opstandigheid kwam Marcel Broodthaers bij een lezing in het revolutiejaar 1968 in het Brusselse PSK. Als illustratiemateriaal gebruikte hij onder meer prenten van Grandville naast foto's van door studenten opgebroken straten in Parijs. De diareeks bleef bewaard en wordt vertoond, de lezing (zo'n 40 minuten) blijkt zoek. Een waardige vervanger is het spektakel van een geweldige explosie die ook een esthetisch vuurwerk is, The Dynamite Show (2004) van Koen Theys.
Jan Braet

==========================================================

 Daumier

50. 
    
    A che d’intérieur annonçant la publication de “ La Grande Ville, Nouveau Tableau de Paris (Balzac) ”. Lithographie imprimée en deux tons. Très belle épreuve sur vélin fort (515 x 355 mm). Très rare.
    
    Joint : – A che d’intérieur romantique annonçant la publication de “ Mathilde Mémoires d’une Jeune Femme ” d’Eug. Sue chez l’édit. Gosselin (576 x 468 mm).
    
    Ensemble 2 pièces. 500 € 

 Afbeelding: Grandville

 

 

Tentoonstellingscatalogus bij de tentoonstelling J.J. Grandville Un Autre Monde in het Musée Félicien Rops,

Namen van juni tot september 2011, de eerste tentoonstelling over Grandville sinds 1986.

Spectaculaire lay-out met telkens een dubbele full-page illustratie van moderne en hedendaagse werken (schilderijen, (3D)tekeningen, beeldhouwwerk) van:

 Marcel Broodthaers, Charlie Chaplin, Fred Eerdekens, James Ensor, Jan Fabre, Desmond Morris, Panamarenko, Odilon Redon, Paul Van Hoeydonck, Koen van Mechelen, Angel Vergara .Catalogue accompagnant l'exposition J.J. Grandville Un Autre Monde au Musée Félicien Rops, Namur de juin à septembre 2011, la première exposition de Grandville depuis 1986.

Mise-en-page spectaculaire avec illustrations doubles-pages des oeuvres modernes et contemporaines: tableaux, (3D)dessins, sculptures de Marcel Broodthaers, Fred Eerdekens, James Ensor, Jan Fabre, Desmond Morris, Panamarenko, Odilon Redon, Paul Van Hoeydonck, Koen van Mechelen, Angel Vergara . artistes qui ont tous été inspirés par l'oeuvre de Grandville.

Le talent de Grandville est absorbé par le movement moderne et on trouve des échos dans notre culture de l'image, ainsi que le démontrent des films de Charlie Chaplin, Ladislas Starevitch, Serge Vandercam en collaboration avec Christian Dotremont et Koen Theys. 

 

 

Balzac illustré par Grandville :